ਵਟਸਐਪ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ: ਚੀਨ ਦੀ ਪੂਰੀ ਪਾਬੰਦੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ UAE ਦੀ ਅਧੂਰੀ ਰੋਕ ਤੱਕ, ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਰੋਕਾਂ ਜਾਰੀ
ਆਧੁਨਿਕ ਸੰਚਾਰ ਵਿੱਚ ਵਟਸਐਪ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੈਸੇਜਿੰਗ ਐਪਸ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਪਰ ਹਰ ਦੇਸ਼ ਇਸਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨਾਲ ਵਰਤਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ। ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸ ‘ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਕੁਝ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਕੇਵਲ ਵੌਇਸ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓ ਕਾਲਾਂ ‘ਤੇ ਰੋਕ ਹੈ।
ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੈਨ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼
ਚੀਨ ਨੇ 2017 ਤੋਂ ਵਟਸਐਪ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੰਦ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਸਰਕਾਰ ਨੇ “ਗ੍ਰੇਟ ਫਾਇਰਵਾਲ” ਰਾਹੀਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਰਵਰਾਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਦੇ ਲੋਕ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਵੀਚੈਟ (WeChat) ਵਰਤਦੇ ਹਨ।
ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਵੀ ਉਹ ਦੇਸ਼ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਵਟਸਐਪ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਫੇਸਬੁੱਕ, ਯੂਟਿਊਬ ਅਤੇ ਟਵਿੱਟਰ ਵਰਗੀਆਂ ਵੈਬਸਾਈਟਾਂ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਬੰਦ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਸਿਸਟਮ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਸਖ਼ਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਅਧੂਰੀ ਪਾਬੰਦੀ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼
ਰੂਸ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਵਟਸਐਪ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਸੇਵਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਰੋਕ ਲਗਾਈ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕੰਪਨੀਆਂ ਧੋਖਾਧੜੀ ਅਤੇ ਅੱਤਵਾਦ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਜਾਣਕਾਰੀਆਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ (UAE) ਨੇ 2017 ਤੋਂ ਵੌਇਸ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓ ਕਾਲਾਂ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਰੱਖੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਟੈਕਸਟ ਮੈਸੇਜਿੰਗ ਚੱਲਦੀ ਰਹੀ। 2020 ਵਿੱਚ Expo Dubai ਦੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਵਟਸਐਪ ਕਾਲਿੰਗ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।
ਕਤਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵੌਇਸ ਕਾਲਿੰਗ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਮੈਸੇਜਿੰਗ ਸੇਵਾ ਉਪਲਬਧ ਹੈ।
ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਵਟਸਐਪ ਕਾਲਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਜਾਂ ਸੁਸਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਪਰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੈਨ ਨਹੀਂ।
ਜਾਰਡਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵੌਇਸ ਕਾਲਾਂ ‘ਤੇ ਰੋਕ ਲਗਾਈ ਗਈ ਹੈ।
ਕਦੇ-ਕਦੇ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਬੈਨ
ਇਰਾਨ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਵਟਸਐਪ ਉੱਤੇ ਲੱਗੀ ਪਾਬੰਦੀ ਹਟਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਹ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਉੱਤੇ ਲੱਗੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਰੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਘਟਾਉਣ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਕਦਮ ਸੀ।
ਤੁਰਕੀ ਨੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਵਟਸਐਪ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕੀਤਾ ਸੀ ਪਰ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ ਇਹ ਚੱਲਦਾ ਹੈ।
ਯੂਗਾਂਡਾ ਨੇ 2021 ਵਿੱਚ ਵਟਸਐਪ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਐਪਸ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ ਰੋਕ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਕਿਊਬਾ ਨੇ ਵੀ 2021 ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਐਪਸ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਫੇਸਬੁੱਕ ਅਤੇ ਵਟਸਐਪ, ਬੰਦ ਕੀਤੇ ਸਨ।
ਵਿਕਸਿਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਰੋਕ
ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਜੂਨ 2025 ਵਿੱਚ ਸੰਸਦ (House of Representatives) ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਅਧਿਕਾਰਕ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ‘ਤੇ ਵਟਸਐਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸੰਬੰਧੀ ਖਤਰੇ ਦੱਸੇ ਗਏ।
ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ
ਹਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਪਣੇ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਚੀਨ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ‘ਤੇ ਪੂਰਾ ਕੰਟਰੋਲ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਰੂਸ, ਮਿਸਰ ਅਤੇ ਜਾਰਡਨ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਿੰਤਿਤ ਹਨ। ਖਾੜੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਟੈਲੀਕੌਮ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਹਿੱਤ ਵੀ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਮੁਫ਼ਤ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਕਾਲਾਂ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਆਮ ਲੋਕਾਂ ‘ਤੇ ਅਸਰ
ਪਰਦੇਸੀ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਇਹ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਹਨ। UAE, ਕਤਰ ਜਾਂ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਘਰ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨ ਲਈ ਵਟਸਐਪ ਕਾਲਾਂ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਰੋਕਾਂ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਲਾਂ ਕਰਨੀਆਂ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇਹ ਸਾਰੀ ਤਸਵੀਰ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਵਟਸਐਪ ਵਰਗੀਆਂ ਐਪਸ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵੀ ਹਨ ਤੇ ਸਰਕਾਰਾਂ ਲਈ ਚੁਣੌਤੀ ਵੀ। ਕੁਝ ਦੇਸ਼ ਇਸਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਰੱਖ ਕੇ ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਕਨੈਕਟਿਵਿਟੀ ਨੂੰ ਵਧਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਦਕਿ ਹੋਰ ਇਸਨੂੰ ਕਾਬੂ ‘ਚ ਰੱਖ ਕੇ ਆਪਣੇ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦੇਖਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਕੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਤੇ ਟੈਕ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਕੋਈ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।
