ਦਹੀਂ ਨੂੰ ਗ਼ਲਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਟੋਰ ਕਰਨਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਸਿਹਤ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ।
ਦਹੀਂ ਭਾਰਤੀ ਰਸੋਈ ਦਾ ਇੱਕ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਵਰਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਸੁਆਦੀ ਸਾਈਡ ਡਿਸ਼ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਗਰਮ ਦੁਪਹਿਰ ਵਿੱਚ ਮਿੱਠੇ ਲੱਸੀ ਦੇ ਗਿਲਾਸ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰਾਤ ਦੇ ਖਾਣੇ ਵਿੱਚ ਚੌਲਾਂ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਾਦਾ ਪਰ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਕਟੋਰਾ – ਇਹ ਦੁੱਧ ਦਾ ਖੱਟਾ ਰੂਪ ਹਰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਖਾਧਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੁਆਦ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਇਸਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਖ਼ੂਬੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਜੀਵਤ ਸੱਭਿਆਚਾਰ (ਪ੍ਰੋਬਾਇਓਟਿਕਸ) ਸਾਡੇ ਪੇਟ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਾਚਨ ਤੰਤਰ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇੱਕ ਗੱਲ ਜੋ ਅਕਸਰ ਲੋਕ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਹੈ ਦਹੀਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਾਂਭਣਾ। ਗਲਤ ਸਟੋਰੇਜ ਕਾਰਨ ਇਹੀ ਚੰਗੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਕਈ ਵਾਰ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦਹੀਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਫਾਇਦੇ ਘਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਇੱਕ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਤਾਜ਼ਾ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦਹੀਂ ਦੇ ਜੀਵਤ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਕਾਫ਼ੀ ਨਾਜ਼ੁਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤਾਪਮਾਨ, ਨਮੀ ਅਤੇ ਪੀ.ਐਚ. ਦੇ ਸੰਤੁਲਨ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਸੰਤੁਲਨ ਟੁੱਟ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਦਹੀਂ ਸਿਰਫ਼ ਖਾਣ ਦੀ ਵਸਤੂ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਹਤ ਵਾਲਾ ਤੱਤ ਖਤਮ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪੋਸ਼ਣ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਮੀਤਾ ਗਦਰੇ ਨੇ ਸਾਫ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਦਹੀਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲਣ ਵਾਲਾ “ਲੈਕਟੋਬੈਸਿਲਾਈ” 50 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਨਹੀਂ ਟਿਕ ਸਕਦਾ। ਇਸ ਲਈ ਜਦੋਂ ਦਹੀਂ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਉਸਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਫਰਿੱਜ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਦਹੀਂ ਦੇ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਗਲਤਫ਼ਹਿਮੀ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਜਿੰਨਾ ਵਧੇਰੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਬਾਹਰ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ, ਉਹਨਾ ਵਧੀਆ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਹਕੀਕਤ ਇਸਦੇ ਉਲਟ ਹੈ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਗਰਮੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਨਾਲ ਦਹੀਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਖੱਟਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਪ੍ਰੋਬਾਇਓਟਿਕ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਅਸੰਤੁਲਿਤ ਹੋ ਕੇ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਦਹੀਂ ਖਾਣ ਨਾਲ ਕਈ ਵਾਰ ਗੈਸ, ਐਸਿਡਿਟੀ ਜਾਂ ਪੇਟ ਦਰਦ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਜੇ ਅਸੀਂ ਫਾਇਦਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਦਹੀਂ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਨਾਲ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਾਭ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪਾਚਨ ਤੰਤਰ ਨੂੰ ਸਹੀ ਰੱਖਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਵੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਅਤੇ ਫਾਸਫੋਰਸ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਦਹੀਂ ਹੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਤਾਕਤ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਇਸਦੇ ਐਂਟੀ-ਆਕਸੀਡੈਂਟ ਗੁਣ ਚਮੜੀ ਨੂੰ ਤਾਜ਼ਗੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਮਰ ਦੇ ਅਸਰਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਤਦ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇਸਨੂੰ ਠੀਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸੰਭਾਲਿਆ ਜਾਵੇ।
ਗਲਤ ਸਟੋਰੇਜ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਆਮ ਗਲਤੀਆਂ ਵੀ ਲੋਕ ਅਕਸਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਦਹੀਂ ਨੂੰ ਫ੍ਰੀਜ਼ਰ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਟੈਕਸਚਰ ਖਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਬਾਇਓਟਿਕਸ ਸੁੱਤੇ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਗੀਲੇ ਚਮਚ ਨਾਲ ਦਹੀਂ ਕੱਢਣਾ ਵੀ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਸੰਕਰਮਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਲੋਕ ਬਚੀ ਹੋਈ ਦਹੀਂ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਗਰਮ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗਲਤੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਗਰਮੀ ਚੰਗੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਮਾਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਸਹੀ ਸਟੋਰੇਜ ਲਈ ਕੁਝ ਸਧਾਰਨ ਗੱਲਾਂ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਦਹੀਂ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਾਫ਼ ਤੇ ਹਵਾ-ਬੰਦ ਡੱਬੇ ਵਿੱਚ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਫਰਿੱਜ ਦੀ ਮੱਧਲੀ ਸ਼ੈਲਫ਼ 'ਤੇ ਰੱਖਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉਚਿਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਨਾਲ ਤਾਪਮਾਨ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਬਦਲਦਾ ਹੈ ਜੋ ਪ੍ਰੋਬਾਇਓਟਿਕਸ ਲਈ ਠੀਕ ਨਹੀਂ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਦਹੀਂ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਾਂਭਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਕੁਦਰਤੀ ਠੰਡਕ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਾਧੂ ਪਾਣੀ ਸੋਖ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਆਧੁਨਿਕ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੱਚ ਜਾਂ ਸਟੀਲ ਦੇ ਬਰਤਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਘਰ ਵਿੱਚ ਦਹੀਂ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਆਦਤ ਅਜੇ ਵੀ ਕਈ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਚੱਲਦੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਸਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਤਾਜ਼ਗੀ ਵੀ ਯਕੀਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਘਰੇਲੂ ਦਹੀਂ ਬਣਾਉਣ ਸਮੇਂ ਇਹ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੁੱਧ ਗਰਮ ਤਾਂ ਹੋਵੇ ਪਰ ਉਬਲਿਆ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਫਿਰ ਇੱਕ ਚਮਚ ਸਟਾਰਟਰ ਦਹੀਂ ਮਿਲਾ ਕੇ ਉਸਨੂੰ 6-8 ਘੰਟੇ ਲਈ ਗਰਮ ਥਾਂ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਦਹੀਂ ਸੈੱਟ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਫਰਿੱਜ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਪ੍ਰੋਬਾਇਓਟਿਕ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹਿਣ।
ਸੋ, ਦਹੀਂ ਨੂੰ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਸੁਆਦੀ ਸਾਈਡ ਡਿਸ਼ ਵਜੋਂ ਹੀ ਨਾ ਦੇਖੋ। ਇਹ ਸਿਹਤ ਦਾ ਖਜ਼ਾਨਾ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਸੰਭਾਲ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਰਨੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਕਿ ਦਹੀਂ ਤੋਂ ਪੂਰੇ ਲਾਭ ਮਿਲਣ, ਤਾਂ ਇਸਦੀ ਸਟੋਰੇਜ 'ਤੇ ਖ਼ਾਸ ਧਿਆਨ ਦਿਓ। ਅਣਗਹਿਲੀ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਗਲਤੀ ਵੀ ਇਸਦੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
