ਵਪਾਰਕ ਟਕਰਾਅ ਵਿਚ ਰਾਹਤ: ਕੈਨੇਡਾ ਨੇ ਕੁਝ ਟੈਰਿਫ ਹਟਾਏ

ਕੈਨੇਡਾ ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚਕਾਰ ਚੱਲ ਰਹੇ ਵਪਾਰਕ ਤਣਾਅ ਵਿਚ ਹੁਣ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਮੋੜ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੈਨੇਡਾ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕੁਝ ਅਮਰੀਕੀ ਸਮਾਨ ਉੱਤੇ ਲਗਾਏ ਗਏ ਜਵਾਬੀ ਖਰਚੇ ਹਟਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਵਾਹਨਾਂ, ਸਟੀਲ ਅਤੇ ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਵਰਗੇ ਖੇਤਰਾਂ ‘ਤੇ ਲਾਗੂ ਕਰੇ ਟੈਕਸ ਅਜੇ ਵੀ ਬਰਕਰਾਰ ਰਹਿਣਗੇ। ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਉਸ ਸਮੇਂ ਆਇਆ ਹੈ ਜਦੋਂ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਿਰਮੌਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਫੋਨ ਰਾਹੀਂ ਗੱਲਬਾਤ ਹੋਈ। ਉਸ ਗੱਲਬਾਤ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਆਪਣੇ ਆਪ ਰੱਖੇ ਗਏ ਸਮੇਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਨਵੀਂ ਵਪਾਰਕ ਸਮਝੌਤਾ ਰੂਪਰੇਖਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਿਚ ਅਸਫਲ ਰਹੇ ਸਨ।

ਕੈਨੇਡਾ ਵੱਲੋਂ ਕੁੱਲ ਤਕਰੀਬਨ 30 ਅਰਬ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਸਮਾਨ ਉੱਤੇ 25 ਫੀਸਦੀ ਟੈਕਸ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਵਿਚ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਘਰੇਲੂ ਉਪਕਰਣ ਤੱਕ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਇਹ ਕਦਮ ਅਮਰੀਕਾ ਵੱਲੋਂ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਸਮਾਨ ਉੱਤੇ ਲਗਾਏ ਗਏ ਟੈਕਸਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿਚ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਮਰੀਕਾ ਵੱਲੋਂ ਅਗਸਤ ਤੱਕ ਉਹਨਾਂ ਵਸਤਾਂ ਉੱਤੇ 35 ਫੀਸਦੀ ਟੈਕਸ ਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਲੇ ਮੁਫ਼ਤ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤੇ ਨਾਲ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਹੁਣ ਕੈਨੇਡਾ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿੱਥੇ-ਜਿੱਥੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਨੀਤੀ ਬਦਲੀ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਉਹ ਵੀ ਆਪਣਾ ਕਦਮ ਪਿੱਛੇ ਖਿੱਚੇਗਾ।

ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਨਾਲ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸੇ ਦੇ ਸਮਾਨ ‘ਤੇ ਮੁੜ ਮੁਫ਼ਤ ਵਪਾਰ ਦੀ ਰਾਹਦਾਰੀ ਖੁੱਲ੍ਹੇਗੀ। ਨਵਾਂ ਫੈਸਲਾ ਇੱਕ ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਹੋਵੇਗਾ। ਅਮਰੀਕੀ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਕਦਮ ਦਾ ਸੁਆਗਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬਹੁਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ। ਦੋਹਾਂ ਪਾਸਿਆਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਗੱਲਬਾਤ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗੀ ਤਾਂ ਜੋ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਰ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਹੱਲ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।

ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਨਵੇਂ ਚੁਣੇ ਗਏ ਨੇਤਾ ਨੇ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਸਖ਼ਤ ਰਵੱਈਆ ਅਪਣਾਉਣਗੇ। ਲੋਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਵੀ ਇਹ ਮੰਗ ਕਾਫੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਜਵਾਬੀ ਟੈਕਸ ਜਾਰੀ ਰਹਿਣ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਕੁਝ ਟੈਕਸ ਹਟਾਏ ਗਏ ਹਨ, ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਵਰਗਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਨਿਭਾਇਆ ਨਹੀਂ ਗਿਆ।

ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਕੈਨੇਡਾ ਨੂੰ ਬਾਕੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧੀਆ ਵਪਾਰਕ ਦਰਾਂ ਮਿਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਦਰ ਲਗਭਗ 16 ਫੀਸਦੀ ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਉਤਪਾਦਾਂ ਲਈ ਇਹ ਲਗਭਗ 5.6 ਫੀਸਦੀ ਹੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਫਾਇਦੇ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣਾ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਉਦਯੋਗਾਂ ਅਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।

ਅਮਰੀਕੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਰੁਖ ਕੁਝ ਹੋਰ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਜਦ ਤੱਕ ਕੈਨੇਡਾ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਜਵਾਬੀ ਟੈਕਸ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਟਾਉਂਦਾ ਨਹੀਂ, ਤਦ ਤੱਕ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿਚ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਰਹਿਣਗੀਆਂ। ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਵੱਲੋਂ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕੈਨੇਡਾ ਨੇ ਕੁਝ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਕੇ ਮੁੱਖ ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਰੂਹ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਹੈ।

ਇਸ ਵੇਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚਿੰਤਾ ਧਾਤੂਆਂ ਅਤੇ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਵੱਲੋਂ ਸਟੀਲ ਅਤੇ ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਉੱਤੇ 50 ਫੀਸਦੀ ਸ਼ੁਲਕ ਲਗਾਏ ਗਏ ਹਨ, ਜਦਕਿ ਕੈਨੇਡਾ ਨੇ ਵੀ 25 ਫੀਸਦੀ ਟੈਕਸ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਨੁਕਸਾਨ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਉਦਯੋਗਿਕ ਉਤਪਾਦਨ ‘ਤੇ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਕੰਪਨੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਤੋਂ ਹਟ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਨੌਕਰੀਆਂ ਘਟਾਉਣੀਆਂ ਪਈਆਂ ਹਨ।

ਆਟੋਮੋਬਾਈਲ ਖੇਤਰ ਵੀ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਨਾਜ਼ੁਕ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਹੈ। ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਤਿੰਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਕਾਰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਬਹੁਤ ਗਹਿਰਾਈ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇੱਕ ਕਾਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਉਹ ਕਈ ਵਾਰ ਸਰਹੱਦਾਂ ਪਾਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ੁਲਕ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨੂੰ ਮਹਿੰਗਾ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਪ੍ਰਾਂਤ ਵਿਚ ਹੀ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿਚ ਲਗਭਗ 38 ਹਜ਼ਾਰ ਨੌਕਰੀਆਂ ਗੁਆਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮੈਨੂਫੈਕਚਰਿੰਗ ਖੇਤਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਨ।

ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਮੁਫ਼ਤ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਨਵੀਂ ਸਮੀਖਿਆ ਹੋਣੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿਚ ਗੱਲਬਾਤ ਹੋਰ ਤੇਜ਼ ਹੋਵੇਗੀ। ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਧਾਤੂਆਂ, ਵਾਹਨਾਂ ਅਤੇ ਲੱਕੜ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰਨਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਤਰਜੀਹ ਰਹੇਗੀ। ਇਸ ਸਾਰੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਲਈ ਵੱਡੇ ਵਿੱਤੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹਨ, ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਨੇਤਾਵਾਂ ਲਈ ਵੱਡੀ ਕਸੌਟੀ।

ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਨਾਲ ਤੁਰੰਤ ਤਣਾਅ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਘਟਿਆ ਜਰੂਰ ਹੈ, ਪਰ ਅਸਲ ਹੱਲ ਅਜੇ ਵੀ ਬਾਕੀ ਹੈ। ਜਦ ਤੱਕ ਸਟੀਲ, ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਅਤੇ ਵਾਹਨਾਂ ਵਰਗੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਸਮਝੌਤਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਸਹਿਣਾ ਹੀ ਪਵੇਗਾ। ਵਪਾਰਕ ਹਾਲਾਤਾਂ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਨਾਲ ਸਿਰਫ਼ ਉਦਯੋਗ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਵੀ ਬਚ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।