ਅਮਰੀਕੀ ਫੌਜ ਦੀ ਦਾੜ੍ਹੀ ਪਾਬੰਦੀ ‘ਤੇ ਵਿਵਾਦ: ਸਿੱਖਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਧਾਰਮਿਕ ਸਮੂਹਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵਿਰੋਧ ਦੀ ਲਹਿਰ
ਅਮਰੀਕਾ, 7 ਅਕਤੂਬਰ- ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਫੌਜ ਵੱਲੋਂ ਦਾੜ੍ਹੀ ਰੱਖਣ ‘ਤੇ ਲਗਾਈ ਗਈ ਨਵੀਂ ਪਾਬੰਦੀ ਨੇ ਧਾਰਮਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਮਸਲੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸੁਰਖੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਿੱਖ ਸੰਗਠਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਲਈ ਦਾੜ੍ਹੀ ਰੱਖਣਾ ਧਾਰਮਿਕ ਪਰੰਪਰਾ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦਾ ਅਟੁੱਟ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਇਸ ਨੀਤੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਆਸਤਿਕਤਾ ‘ਤੇ ਸਿੱਧਾ ਹਮਲਾ ਮੰਨ ਰਹੇ ਹਨ।
ਅਮਰੀਕੀ ਸੈਨਾ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਹੁਕਮ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਫੌਜੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਲਈ ਦਾੜ੍ਹੀ ਜਾਂ ਲੰਬੇ ਵਾਲ ਰੱਖਣ ‘ਤੇ ਸਖ਼ਤ ਨਿਯਮ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਇੱਕਸਾਰਤਾ ਅਤੇ ਯੂਨੀਫਾਰਮ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਤਹਿਤ ਜਾਇਜ਼ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਫੌਜ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਲੰਬੀ ਦਾੜ੍ਹੀ ਗੈਸ ਮਾਸਕ ਅਤੇ ਹੋਰ ਰੱਖਿਆ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੀ ਸੀਲਿੰਗ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸੰਬੰਧੀ ਜੋਖ਼ਮ ਵੱਧ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਪਰ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਸਿੱਖ ਸਮੁਦਾਇ ਸਮੇਤ ਕਈ ਹੋਰ ਧਾਰਮਿਕ ਗਰੁੱਪਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨਿਯਮ ਧਾਰਮਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਮੂਲ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਉਲੰਘਣ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਫੌਜ ਨੇ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਛੂਟਾਂ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਸੀ — ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਿੱਖ ਸਿਪਾਹੀ ਆਪਣੀ ਦਾੜ੍ਹੀ ਅਤੇ ਪੱਗ ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਹੁਣ ਇਹ ਨਵਾਂ ਫੈਸਲਾ ਉਸ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਰਵੱਈਏ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਧਕੇਲਦਾ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਸਿੱਖ ਅਧਿਕਾਰ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੇ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। "ਸਿੱਖ ਕੌਂਸਲ ਆਫ਼ ਅਮਰੀਕਾ" ਅਤੇ "ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਸਿੱਖਸ" ਵਰਗੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਮਤ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਵਰਗੇ ਲੋਕਤੰਤਰਿਕ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਧਾਰਮਿਕ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਵਾਂਝਾ ਕਰਨਾ ਅਨੁਚਿਤ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿੱਖ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਆਪਣੀ ਦਾੜ੍ਹੀ ਅਤੇ ਪੱਗ ਨਾਲ ਬੇਮਿਸਾਲ ਸੇਵਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ — ਚਾਹੇ ਉਹ ਮੈਡੀਕਲ ਯੂਨਿਟਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਯੁੱਧ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ।
ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਕੇਵਲ ਸਿੱਖਾਂ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਹੋਰ ਧਾਰਮਿਕ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ — ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੁਸਲਮਾਨ, ਯਹੂਦੀ ਅਤੇ ਕੁਝ ਖ਼ਾਸ ਇਸਾਈ ਧਾਰਾਵਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਨੁਯਾਈ ਵੀ ਦਾੜ੍ਹੀ ਰੱਖਣ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਆਸਤਿਕਤਾ ਨਾਲ ਜੋੜਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੀਤੀ ਨੂੰ "ਅਸਹਿਣਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ" ਦੱਸਦਿਆਂ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਇਸ ‘ਤੇ ਦੁਬਾਰਾ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਫੌਜੀ ਬੁਲਾਰੇ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨੀਤੀ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਸਾਰੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਮਿਆਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਧਾਰਮਿਕ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਦਾੜ੍ਹੀ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਛੂਟ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ — ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਜਿਹੀਆਂ ਛੂਟਾਂ ਹੁਣ “ਅਸਾਧਾਰਣ ਪਰਿਸਥਿਤੀਆਂ” ਵਿੱਚ ਹੀ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ।
ਇਹ ਵਿਵਾਦ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੀ ਉਸ ਵੱਡੀ ਚਰਚਾ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਸੰਤੁਲਨ ਲੱਭਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਸਮੁਦਾਇ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਨਾਂ ‘ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਉਹ ਉਮੀਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ‘ਤੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣੇਗੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਐਸਾ ਹੱਲ ਲੱਭੇਗੀ ਜੋ ਧਾਰਮਿਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦੋਹਾਂ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰੇ।
ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਹੁਣ ਕੇਵਲ ਫੌਜੀ ਨੀਤੀ ਦਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਪਛਾਣ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦੀ ਪਰਖ ਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।
