ਦਿਰਹਾਮ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਰੁਪਿਆ 24 ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ, ਯੂਏਈ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੇ ਰੇਟਾਂ ਦਾ ਤੁਰੰਤ ਲਾਭ ਲਿਆ

ਦੁਬਈ, 3 ਸਤੰਬਰ- ਦੁਬਈ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਹਲਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ ਦੀ ਕਦਰ ਨੇ ਨਵੀਂ ਚਰਚਾ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਆ ਰਹੀ ਇਹ ਮੁਦਰਾ ਅੱਜ ਸਵੇਰੇ ਇੱਕ ਦਿਰਹਾਮ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 24 ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਟਿਕਦੀ ਨਜ਼ਰ ਆਈ। ਇਹ ਹਾਲਾਤ ਸਿਰਫ਼ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮਾਰਕੀਟਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੇ ਖ਼ਰਚੇ ਅਤੇ ਲਾਭਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸਿੱਧਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਅੰਤ ‘ਤੇ ਇਹ ਦਰ 24.04 ਦੇ ਅਣਪਹਿਲਾਂ ਵੇਖੇ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਡਿੱਗ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਗਲਫ਼ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਤੁਰੰਤ ਹੀ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵੱਲ ਪੈਸਾ ਭੇਜਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਰੇਟਾਂ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਲੈਣ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਐਕਸਚੇਂਜ ਹਾਊਸਾਂ ਤੱਕ ਬੇਹੱਦ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕੀਤੇ। ਕਈ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਨੇ ਤਾਂ 24.02 ਦੀ ਦਰ ਤੱਕ ਭੁਗਤਾਨ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।

ਇਸ ਦੇ ਡਿੱਗਣ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਅਮਰੀਕੀ ਵਪਾਰ ਨੀਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਏ ਬਦਲਾਅ ਹਨ। ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ 50 ਫੀਸਦੀ ਟੈਰਿਫ ਲਗਾਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰੂਸ ਤੋਂ ਤੇਲ ਦੀ ਖਰੀਦਾਰੀ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ‘ਤੇ ਵਾਧੂ 25 ਫੀਸਦੀ ਕਰ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ। ਭਾਵੇਂ ਭਾਰਤੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਮੁਤਾਬਕ ਤੇਲ ਖਰੀਦਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖੇਗੀ, ਪਰ ਇਸ ਸਖ਼ਤ ਰੁਖ ਨੇ ਰੁਪਏ ‘ਤੇ ਬੋਝ ਹੋਰ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ।

ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਰੁਪਏ ਦੀ ਕਦਰ ਘਟ ਰਹੀ ਸੀ, ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਖੁਦ ਵੀ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਸੀ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੂਚਕਾਂਕ, ਜੋ ਡਾਲਰ ਦੀ ਹੋਰ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਨਾਲੋਂ ਕੀਮਤ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, 97.79 ਦੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ 99 ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਰਜ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਾਫ਼ ਹੈ ਕਿ ਮੁੱਦਾ ਸਿਰਫ਼ ਡਾਲਰ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਭਾਰਤੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਵੀ ਹਨ।

ਵਿੱਤੀ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰੁਪਏ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਾ ਇੱਕ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪੱਖ ਵੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤਕ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਪੜੇ, ਗਹਿਣੇ ਅਤੇ ਆਈਟੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਉਦਯੋਗ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦਰ ਤੋਂ ਲਾਭ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਖਰੀਦਦਾਰ ਨੂੰ ਉਹੀ ਉਤਪਾਦ ਘੱਟ ਕੀਮਤ ‘ਤੇ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਭਾਰਤੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਲਈ ਮਾਰਕੀਟ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਬਣਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਭਾਰਤੀ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਯੂਏਈ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗਲਫ਼ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਲੋਕ, ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਰਕਮ ਭੇਜ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਦਿਰਹਾਮ ‘ਤੇ ਮਿਲ ਰਹੇ ਕੁਝ ਵੱਧ ਪੈਸੇ ਘਰ ਵਾਪਸ ਭੇਜਣ ਨਾਲ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਖ਼ਰਚੇ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਰੈਮਿਟੈਂਸ ਵਾਲੀਅਮ ਬੇਮਿਸਾਲ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵਧ ਗਏ ਹਨ।

ਹਾਲਾਂਕਿ ਹਰ ਕੋਈ ਇਸ ਹਾਲਾਤ ਨੂੰ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਲਾਭਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦਾ। ਕਈ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰੁਪਏ ਦੀ ਅਸਥਿਰਤਾ ਆਯਾਤਕਾਂ ਲਈ ਮੁਸੀਬਤ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਬਾਹਰਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਤੇਲ, ਸੋਨਾ ਅਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਉਤਪਾਦ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਮੰਗਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਮੁਦਰਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਅੰਦਰੂਨੀ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਆਮ ਉਪਭੋਗਤਾ ਦੀ ਜੇਬ ‘ਤੇ ਵਾਧੂ ਬੋਝ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।

ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਦੇ ਰੁਖ ਨੇ ਵੀ ਮਾਰਕੀਟ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕੀਤਾ। ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਕੁਝ ਹੋਰ ਸਮਾਂ ਉਡੀਕ ਕਰੇਗਾ, ਪਰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੈਂਕ ਨੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਡਾਲਰ ਖਰੀਦ ਕੇ ਹਾਲਾਤ ਸੰਭਾਲਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਰੁਪਏ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸਹਾਰਾ ਤਾਂ ਮਿਲਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਕੀ ਇਹ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਚੱਲੇਗਾ, ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ।

ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਿਵੇਸ਼ਕ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਾਲਾਤਾਂ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖ ਰਹੇ ਹਨ। ਜੇ ਰੁਪਏ ਦੀ ਕਦਰ ਲਗਾਤਾਰ ਘਟਦੀ ਰਹੀ, ਤਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪੂੰਜੀ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਹਿੱਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਟਾਕ ਮਾਰਕੀਟਾਂ ਵਿੱਚ ਉਤਾਰ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਵੱਧਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਜੇ ਰੁਪਿਆ 24 ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਟਿਕਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਵਿਦੇਸ਼ੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਰਕਮ ਨੂੰ ਖਿੱਚ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਦੁਬਈ ਅਤੇ ਹੋਰ ਖਾੜੀ ਦੇ ਕੇਂਦਰ, ਜਿੱਥੇ ਲੱਖਾਂ ਭਾਰਤੀ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਰੈਮਿਟੈਂਸ ਕਾਊਂਟਰਾਂ ‘ਤੇ ਲੰਬੀਆਂ ਕਤਾਰਾਂ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਕਈ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ ਇਹ ਸਮਾਂ ਸੋਨੇ ਦਾ ਮੌਕਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਘੱਟ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਧਨ ਭੇਜ ਰਹੇ ਹਨ।