ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਵਿਚ ਵੀ ਦਸਵੰਧ ਤੇ ਸੇਵਾ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ।

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 9 ਸਤੰਬਰ- ਪੰਜਾਬ ਇਸ ਵੇਲੇ ਆਪਣੇ ਕੁਦਰਤ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਭਿਆਨਕ ਆਫ਼ਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਘਰ ਪਾਣੀਆਂ ਹੇਠਾਂ ਆ ਗਏ ਹਨ, ਖੇਤ-ਫ਼ਸਲਾਂ ਬਰਬਾਦ ਹੋ ਗਏ ਹਨ, ਪਸ਼ੂ-ਪੰਛੀ ਮਾਰੇ ਗਏ ਹਨ ਤੇ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ ਪਰਿਵਾਰ ਬੇਘਰ ਹੋਏ ਹਨ। ਪਰ ਇਸ ਤਬਾਹੀ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਜਜ਼ਬਾ ਟੁੱਟਿਆ ਨਹੀਂ। ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀਆਂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ – ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਦਸਵੰਧ – ਨੇ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਹਿੰਮਤ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।

ਸਿੱਖ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਪਣੀ ਆਮਦਨ ਦਾ ਦਸਵਾਂ ਹਿੱਸਾ ਗੁਰੂ ਦੇ ਨਾਮ ’ਤੇ ਸੇਵਾ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਜਜ਼ਬਾ ਅੱਜ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਰ ਪਿੰਡ-ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੇਸੀ-ਵਿਦੇਸੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਗੁਰਦੁਆਰੇ, ਨੌਜਵਾਨ, ਕਲਾਕਾਰ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪੱਖਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਆਮ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਵੱਸੋਂ ਵੱਧ ਕਰਕੇ ਹੜ੍ਹ ਪੀੜਤਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਉਤਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।

ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੀ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਸਾਕਸ਼ੀ ਸਾਵ੍ਹਨੇ ਖ਼ੁਦ ਮੈਦਾਨੀ ਦੌਰੇ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਕੈਂਪਾਂ ਵੱਲ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਮਨਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਉਹ ਕਿਸੇ ਪਾਣੀ-ਭਰੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਪੀੜਤ ਲੋਕ ਉਲਟਾ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਖੈਰ-ਖ਼ਬਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਚਾਹ ਪੀਣ ਪੁੱਛਦੇ ਹਨ ਗੱਲ ਹਨ। ਇਹ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਹੌਸਲੇਮੰਦ ਸੋਚ ਹੈ, ਜੋ ਬੇਮਿਸਾਲ ਹੈ।

ਇਸ ਦੁੱਖ ਦੀ ਘੜੀ ਵਿੱਚ ਕਈ ਪੰਜਾਬੀ ਕਲਾਕਾਰ ਵੀ ਮੋਹਰੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਮਸ਼ਹੂਰ ਗਾਇਕ ਤੇ ਅਦਾਕਾਰ ਦਿਲਜੀਤ ਦੋਸਾਂਝ ਨੇ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਦੱਸ ਪਿੰਡ ਗੋਦ ਲੈਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੈ, ਜਦ ਤੱਕ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮੁੜ ਪੱਟੜੀ ’ਤੇ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ, ਸਹਾਇਤਾ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗੀ। ਮਨਕੀਰਤ ਔਲਖ ਨੇ ਵੀ ਵੱਡੀ ਮਾਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ’ਤੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਮੰਜਿੰਦਰ ਸਿਰਸਾ ਨੇ ਕਹਿਆ ਕਿ “ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਇਕੱਲੇ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਕੰਧੇ ਨਾਲ ਕੰਧਾ ਜੋੜ ਕੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹਾਂ।”

ਸਿਰਫ਼ ਕਲਾਕਾਰ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਸਦੇ ਪੰਜਾਬੁਮੀ ਭਾਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਦਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਕੈਨੇਡਾ ਤੋਂ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ 2 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਰਕਮ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ, ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਖਾਲਸਾ ਐਡ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਸਿੱਖਸ ਵਰਗੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣਾ, ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਬ੍ਰਿਟੇਨ ’ਚ ਜਨਮੇ ਕਪਤਾਨ ਜਸਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਜੋ ਵਰਜਿਨ ਐਟਲਾਂਟਿਕ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਿੱਖ ਪਾਇਲਟ ਹਨ, ਆਪਣੀ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਛੁੱਟੀ ਲੈ ਕੇ ਖ਼ੁਦ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਪੰਜਾਬ ਆਏ ਹਨ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਜਦੋਂ ਆਪਣੀ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਹੁੰਦਾ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਦਿਲ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ, ਇਸ ਲਈ ਸਿੱਧਾ ਇੱਥੇ ਆ ਗਿਆ।”

ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਸ਼ਿਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਨੇ ਨਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਅਤੇ ਡੀਜ਼ਲ ਵੰਡਿਆ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ 20 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਦੇ ਪੈਕੇਜ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕਰਜ਼ੇ ਮੁਆਫ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਵੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਜਮੀ ਰੇਤ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਸੇਵਾਦਾਰਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਪਵੇਗੀ।

ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ’ਤੇ ਵੀ ਸਿਤਾਰੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗਿੱਪੀ ਗਰੇਵਾਲ, ਐਮੀ ਵਿਰਕ, ਜੱਸ ਬਾਜਵਾ ਤੇ ਸੋਨੂੰ ਸੂਦ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਮਤ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵੀਡੀਓ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਸੋਨੂੰ ਸੂਦ ਨੇ ਤਾੜਨਾ ਭਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ “ਪੰਜਾਬ ਮੇਰੀ ਰੂਹ ਹੈ, ਚਾਹੇ ਕੁਝ ਵੀ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਅਸੀਂ ਹਾਰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਣੀ।”

ਇਹ ਸਾਰੀ ਤਸਵੀਰ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀਅਤ ਦੀ ਅਸਲ ਪਹਿਚਾਣ ਸਿਰਫ਼ ਬੋਲੀ ਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਹ ਸੇਵਾ-ਭਾਵਨਾ ਹੈ ਜੋ ਹਰੇਕ ਦੁੱਖ-ਦਰਦ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਹੜ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਵੇਂ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਖੋਹ ਲਿਆ ਹੋਵੇ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਦੀ ਦਰਿਆਦਲੀ ਹੋਰ ਵਧ ਗਈ ਹੈ।

ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਆਮਦਨ ਦਾ ਦਸਵਾਂ ਹਿੱਸਾ ਗਰੀਬਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਧਾਰਮਿਕ ਰਸਮ ਨਹੀਂ ਨਿਭਾਉਂਦੇ, ਸਗੋਂ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮੁੜ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਅਸਲ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਅੱਜ ਪੰਜਾਬ ਇਸੇ ਦਸਵੰਧ ਦੀ ਰੂਹ ਨਾਲ ਮੁੜ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ।