ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜੀਐਸਟੀ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਅੱਜ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ: ਯੂਏਈ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ।

ਦੁਬਈ, 23 ਸਤੰਬਰ- ਭਾਰਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਸਤੂਆਂ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਟੈਕਸ (ਜੀਐਸਟੀ) ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਬਦਲਾਅ ਲਿਆਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਅੱਜ ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਸੁਧਾਰ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਯੂਏਈ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਉਹਨਾਂ ਲੱਖਾਂ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਲਈ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਤਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਜਿਹੜੇ ਭਾਰਤੀ ਕੰਪਨੀਆਂ, ਸਟਾਕ ਅਤੇ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਪੁਰਾਣੇ ਚਾਰ-ਸਲੈਬ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਹੁਣ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦੋ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਮਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ — 5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਅਤੇ 18 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸ਼ੌਕ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਸਮੱਗਰੀ ਲਈ 40 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦਾ ਖ਼ਾਸ ਸਲੈਬ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ 2017 ਵਿੱਚ ਜੀਐਸਟੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਤਬਦੀਲੀ ਮੰਨੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

ਇਸ ਨਵੇਂ ਢਾਂਚੇ ਨਾਲ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਵਰਤੋਂ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖ਼ਾਸੇ ਸਸਤੀ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਨ੍ਹਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਬਣ, ਟੁੱਥਪੇਸਟ, ਵਾਲਾਂ ਦਾ ਤੇਲ, ਸ਼ੈਂਪੂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਨਿੱਜੀ ਸੰਭਾਲ ਦੇ ਉਤਪਾਦ ਹੁਣ 18 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਬਜਾਏ 5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਟੈਕਸ ਹੇਠ ਆਉਣਗੇ। ਨਮਕੀਨ, ਭੁਜੀਆ, ਤਿਆਰ-ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਪੈਕਿਟ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਨੈਕਸ ਲਈ ਵੀ ਇਹੀ ਦਰ ਲਾਗੂ ਹੋਵੇਗੀ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਵੱਡੇ ਡੇਅਰੀ ਬ੍ਰਾਂਡਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕੀਮਤਾਂ ਘਟਾਉਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ: ਅਮੂਲ ਦਾ 100 ਗ੍ਰਾਮ ਮੱਖਣ ਹੁਣ 58 ਰੁਪਏ ਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ UHT ਦੁੱਧ 75 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਲੀਟਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਦਰ ਡੇਅਰੀ ਨੇ ਵੀ ਪਨੀਰ, ਘਿਓ ਅਤੇ ਮਿਲਕਸ਼ੇਕ ਲਈ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਬੀਮੇ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ, ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਪਾਲਿਸੀਆਂ ਹੁਣ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੀਐਸਟੀ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋਣਗੀਆਂ, ਜੋ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ ਵੱਡੀ ਰਾਹਤ ਹੈ।

ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਕੁਝ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਲਈ ਖ਼ਰਚ ਵੱਧ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਿਗਰਟ, ਸਿਗਾਰ, ਗੁਟਖਾ, ਪਾਨ ਮਸਾਲਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਤੰਬਾਕੂ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ 28 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੇ 40 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਟੈਕਸ ਲਗੇਗਾ। ਵੱਡੇ ਇੰਜਣ ਵਾਲੀਆਂ ਲਗਜ਼ਰੀ ਕਾਰਾਂ ਅਤੇ SUV ਵੀ ਇਸੇ ਉੱਚ ਸਲੈਬ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਸੁਆਦ ਵਾਲੇ ਸੋਡੇ ਅਤੇ ਕਾਰਬੋਨੇਟਿਡ ਡਰਿੰਕਸ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵੀ ਵੱਧਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਸ਼ਰਾਬ ‘ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਰਾਜਾਂ ਵੱਲੋਂ ਅਲੱਗ ਟੈਕਸ ਲਗਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ।

ਕਈ ਖੇਤਰ ਅਜੇ ਵੀ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਦਰਾਂ ‘ਤੇ ਹੀ ਰਹਿਣਗੇ। ਸੜਕ ਯਾਤਰਾ ‘ਤੇ 5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਟੈਕਸ ਹੀ ਲਾਗੂ ਰਹੇਗਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਹਵਾਈ ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਆਰਥਿਕ ਸ਼੍ਰੇਣੀ 5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ 18 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ‘ਤੇ ਬਣੀਆਂ ਰਹਿਣਗੀਆਂ। ਆਯਾਤ ‘ਤੇ ਵੀ ਇਹੀ ਨਵੀਆਂ ਦਰਾਂ ਲਾਗੂ ਹੋਣਗੀਆਂ, ਇਸ ਲਈ ਯੂਏਈ ਤੋਂ ਭੇਜੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵੀ ਅਸਰਿਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਟਾਕ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਮੰਗਵਾਉਣੇ ਪੈਣਗੇ, ਸਿਰਫ਼ ਨਵੀਆਂ ਕੀਮਤ ਸੂਚੀਆਂ ਜਾਰੀ ਕਰਨੀ ਹੋਣਗੀਆਂ।

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਐਤਵਾਰ ਰਾਤ ਦੇ ਸੰਬੋਧਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ “ਜੀਐਸਟੀ ਬਚਤ ਉਤਸਵ” ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਵਰਤੋਂ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ, ਦਵਾਈਆਂ, ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਬੀਮਾ ਹੁਣ ਸਸਤੇ ਹੋ ਜਾਣਗੇ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਆਮਦਨ ਟੈਕਸ ਛੂਟ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਇਹ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ “ਦੋਹਰਾ ਤੋਹਫ਼ਾ” ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਮੋਦੀ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਿਛਲੇ 11 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ 25 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਗਰੀਬੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇੱਕ ਨਵਾਂ “ਨਵ-ਮੱਧਮ ਵਰਗ” ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ‘ਤੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜੀਐਸਟੀ 2.0 ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ।

ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਪੱਖ ਤੋਂ ਵੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਯੂਨੀਲੀਵਰ ਅਤੇ ਡਾਬਰ ਵਰਗੇ ਖਪਤਕਾਰ ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੰਗ ਵਧਣ ਨਾਲ ਲਾਭ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਤੰਬਾਕੂ ਕੰਪਨੀਆਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਆਈਟੀਸੀ, ਉੱਚੇ ਟੈਕਸ ਕਾਰਨ ਦਬਾਅ ਵਿੱਚ ਆ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਪ੍ਰਚੂਨ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦਾਰੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਵੇਗਾ।

ਯੂਏਈ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਲਈ ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਕਈ ਪੱਖਾਂ ਤੋਂ ਅਹਿਮ ਹਨ। ਵਤਨ ਨੂੰ ਭੇਜੇ ਪੈਸਿਆਂ ਦਾ ਹੁਣ ਵਧੀਆ ਸਦਪਯੋਗ ਹੋ ਸਕੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਾਰ ਕਰਿਆਨੇ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ‘ਤੇ ਘੱਟ ਖਰਚਣਗੇ। ਯੂਏਈ ਦੇ ਸਟੋਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੇਚੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤੀ ਪੈਕ ਕੀਤੇ ਸਨੈਕਸ ਅਤੇ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵੀ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਘੱਟ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੋ ਲੋਕ ਭਾਰਤੀ ਸਟਾਕ ਜਾਂ ਮਿਊਚੁਅਲ ਫੰਡ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਉਹ FMCG ਅਤੇ ਖਪਤਕਾਰ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਧਦੀ ਕਮਾਈ ਦੇ ਗਵਾਹ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਤੰਬਾਕੂ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਸੰਭਵ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬੀਮਾ ਪਾਲਿਸੀਆਂ ਖਰੀਦਣ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਵੀ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਹੁਣ ਘਟੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਜੀਐਸਟੀ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ।

ਸਾਰਾ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਜੀਐਸਟੀ 2.0 ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੋਵੇਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਅਧਿਆਇ ਖੋਲ੍ਹ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬੁਨਿਆਦੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਰਾਹਤ, ਸ਼ੌਕ ਦੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ‘ਤੇ ਵਾਧੂ ਟੈਕਸ ਅਤੇ ਸਧਾਰਣ ਹੋਈ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਖਪਤਕਾਰੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਦਿੱਸ਼ਾ ਵੱਲ ਲੈ ਕੇ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਯੂਏਈ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਲਈ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਨੰਬਰਾਂ ਦਾ ਖੇਡ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਬਜਟ ਅਤੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਦਿਸ਼ਾ ਦੇਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਵੀ ਹੈ।