ਆਬੂ ਧਾਬੀ 'ਚ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਨੈੱਟ-ਜ਼ੀਰੋ ਮਸਜਿਦ ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਖੁੱਲ੍ਹਣ ਲਈ ਤਿਆਰ

ਆਬੂ ਧਾਬੀ, 27 ਸਤੰਬਰ- ਅਬੂ ਧਾਬੀ ਜਲਦੀ ਹੀ ਇਤਿਹਾਸ ਰਚਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਇੱਥੇ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਨੈੱਟ-ਜ਼ੀਰੋ ਊਰਜਾ ਮਸਜਿਦ ਆਪਣੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੋਲ੍ਹੇਗੀ। ਇਹ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਸਿਰਫ਼ ਧਾਰਮਿਕ ਥਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਦਾ ਇੱਕ ਅਦਭੁਤ ਮਿਲਾਪ ਵੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਇਮਾਰਤੀ ਢੰਗਾਂ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਬਣਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਇਹ ਮਸਜਿਦ, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਟਿਕਾਊ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਇੱਕ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਮੰਨੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਮਸਦਰ ਸਿਟੀ ਵੱਲੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਲਾਹਕਾਰ ਕੰਪਨੀ ਅਰੂਪ ਨੇ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਸਜਿਦ ਆਪਣੀ ਊਰਜਾ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਸਾਈਟ 'ਤੇ ਹੀ ਸੂਰਜੀ ਤਾਕਤ ਰਾਹੀਂ ਪੂਰੀ ਕਰੇਗੀ। ਖਾੜੀ ਦੇ ਤਾਪਦਾਰ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਸ਼ੁੱਧ-ਜ਼ੀਰੋ ਹਾਸਲ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੇ ਤਕਨੀਕੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਹੱਲ ਲੱਭ ਕੇ ਨਵਾਂ ਰਾਹ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਹੈ।

ਡਿਜ਼ਾਈਨਰਾਂ ਨੇ ਪੈਸਿਵ ਕੂਲਿੰਗ ਤਰੀਕਿਆਂ, ਐਂਗਲਡ ਵਿੰਡੋਜ਼, ਇਨਸੂਲੇਸ਼ਨ, ਅਤੇ ਰਿਫਲੈਕਟਿਵ ਮਟੀਰੀਅਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਊਰਜਾ ਖਪਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਘਟਾਉਣ ਦਾ ਟੀਚਾ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਵੀ ਅੱਧਾ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਖ਼ਾਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਕਿਬਲਾ ਕੰਧ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਰੁਖ਼ ਮੱਕਾ ਵੱਲ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਸੂਰਜੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਵਿਲੱਖਣ ਤਰੀਕੇ ਅਪਣਾਏ ਗਏ।

ਨਵੀਂ ਮਸਜਿਦ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਯੂਏਈ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਅਲ ਬਿਦਿਆਹ ਮਸਜਿਦ ਤੋਂ ਲਈ ਗਈ ਹੈ, ਜੋ 15ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਬਣੀ ਸੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਇੱਥੇ ਵੀ ਸਥਾਨਕ ਖੱਡ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਰੈਮਡ-ਅਰਥ ਤਰੀਕੇ ਨੂੰ ਵਰਤ ਕੇ 60 ਮੀਟਰ ਚੌੜੀ ਕਿਬਲਾ ਕੰਧ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਕੰਧ ਮਾਰੂਥਲ ਦੀ ਗਰਮੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਦੋਹਰੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨਾਲ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਆਮਨਾ ਅਲ ਜ਼ਾਬੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ: “ਯੂਏਈ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇਸ ਪੈਮਾਨੇ 'ਤੇ ਰੈਮਡ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਕੋਈ ਢਾਂਚਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।”

ਇਸ ਮਸਜਿਦ ਦੀ ਖਾਸੀਅਤ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਸਮਾਰਟ ਸੈਂਸਰ ਲਗਾਏ ਗਏ ਹਨ ਜੋ ਰਿਹਾਇਸ਼, ਤਾਪਮਾਨ ਅਤੇ ਨਮੀ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਰੂਰਤ ਪੈਣ 'ਤੇ ਹੀ ਪੱਖੇ ਜਾਂ ਏਅਰ ਕੰਡੀਸ਼ਨਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਚਲਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਊਰਜਾ ਦੀ ਬਚਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਖੁੱਲ੍ਹਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਮਸਜਿਦ ਇੱਕ ਸਮੇਂ 'ਤੇ 1,300 ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕਰ ਸਕੇਗੀ।

ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਸਾਦਗੀ ਤੇ ਵਿਰਾਸਤ ਦਾ ਮਿਲਾਪ ਹੈ। ਨਾ ਵੱਡੇ ਗੁੰਬਦ, ਨਾ ਹੀ ਚਮਕਦਾਰ ਬਣਤਰਾਂ—ਬਲਕਿ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਰੂਪ ਜੋ ਸਥਿਰਤਾ ਨਾਲ ਭਵਿੱਖ ਦੀਆਂ ਮਸਜਿਦਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਬਣੇ। ਅਲ ਜ਼ਾਬੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਮਸਜਿਦਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਭਾਈਚਾਰਕ ਥਾਵਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਬਲੂਪ੍ਰਿੰਟ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ।

ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਮਸਦਰ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ 2023 ਵਿੱਚ ਬਣੀ ਐਸਟੀਦਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਨੂੰ LEED ਪਲੈਟੀਨਮ ਸਰਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਮਿਲ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਉਥੇ ਸੋਲਰ ਪੈਨਲਾਂ, ਗ੍ਰੇ ਵਾਟਰ ਰੀਸਾਈਕਲਿੰਗ ਅਤੇ ਡੁੱਬੇ ਹੋਏ ਵਿਹੜੇ ਵਰਗੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਵਰਤੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਹੁਣ ਇਹ ਨਵੀਂ ਮਸਜਿਦ ਉਸ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਲੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਖਲੀਫਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਖਾਲਿਦ ਅਲਾਵਾਦੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਮਸਜਿਦ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬਹੁਤ ਬਦਲੀ ਹੈ। “ਮੀਨਾਰ, ਗੁੰਬਦ, ਮਿਹਰਾਬ—ਇਹ ਤੱਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ, ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਅੱਜ ਦਾ ਸਮਾਂ ਟਿਕਾਊਪਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ।”

ਅਬੂ ਧਾਬੀ ਦੀ ਇਹ ਨੈੱਟ-ਜ਼ੀਰੋ ਮਸਜਿਦ ਸਿਰਫ਼ ਇਬਾਦਤ ਦਾ ਸਥਾਨ ਨਹੀਂ ਰਹੇਗੀ, ਸਗੋਂ ਧਰਮ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦੇ ਮਿਲਾਪ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਕਾਤਮਕ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਹ ਸੰਦੇਸ਼ ਦੇਵੇਗੀ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਇਮਾਰਤਾਂ ਵੀ ਹਰੇ-ਭਰੇ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਰਾਹਦਾਰੀ ਖੋਲ੍ਹ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।