ਯੂਏਈ: ਰੁਪਇਆ ਦਿਰਹਮ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਰਿਕਾਰਡ ਹੇਠਾਂ, ਭਾਰਤੀ ਪਰਵਾਸੀ ਰਕਮ ਭੇਜਣ ਦੇ ਫ਼ੈਸਲੇ 'ਤੇ ਮੁੜ ਸੋਚ ਰਹੇ

ਯੂਏਈ, 7 ਸਤੰਬਰ- ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ ਵਿੱਚ ਵਸਦੇ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਲਈ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਕ ਵੱਡਾ ਆਰਥਿਕ ਝਟਕਾ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਮੁਦਰਾ ਮੁੜ ਇਕ ਨਵੇਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਡਿੱਗ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਪਰਦੇਸ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਰਕਮ ਭੇਜਣ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਬਦਲਾਅ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਘਰ ਵੱਲ ਪੈਸਾ ਭੇਜਣ ਦੀ ਰਿਵਾਇਤ ਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਉੱਥੇ ਹੁਣ ਕਈ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ‘ਰੁਕੋ ਤੇ ਵੇਖੋ’ ਵਾਲਾ ਰਵੱਈਆ ਅਪਣਾਇਆ ਹੈ।

ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਭਾਰਤੀ ਮੁਦਰਾ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲਦੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਈ ਪਰਦੇਸੀ ਆਪਣੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬਚਤਾਂ ਨੂੰ ਯੂਏਈ ਦੀ ਸਥਾਨਕ ਮੁਦਰਾ ਜਾਂ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦਲੀਲ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਤਕ ਮੁਦਰਾ ਹੋਰ ਡਿੱਗਦੀ ਰਹੇਗੀ, ਤਦ ਤਕ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਕਮ ਦੀ ਕਦਰ ਘਟਦੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਲਈ ਘਰ ਪੈਸਾ ਭੇਜਣ ਦੀ ਥਾਂ, ਉਹ ਇਥੇ ਹੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਵਿਕਲਪ ਮੰਨ ਰਹੇ ਹਨ।

ਮੁਦਰਾ ਦੀ ਇਹ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਸਿਰਫ਼ ਰਕਮ ਭੇਜਣ ’ਤੇ ਹੀ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਪਾ ਰਹੀ, ਸਗੋਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਨਿਵੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਈ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਅਫਸੋਸ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਸਾਲਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਇਦਾਦੀ ਖਰੀਦਦਾਰੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕੀਆਂ। ਜੇ ਉਹ ਉਸੇ ਪੂੰਜੀ ਨੂੰ ਯੂਏਈ ਜਾਂ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਮੁਦਰਾ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਵਧੀਆ ਨਤੀਜੇ ਮਿਲ ਸਕਦੇ ਸਨ।

ਇਕ ਹੋਰ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕਈ ਲੋਕ ਹੁਣ ਮੁਦਰਾ ਦਰਾਂ ’ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖ ਕੇ ਹੀ ਰਕਮ ਭੇਜਣ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹਲਕਾ ਫ਼ਰਕ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਤੁਰੰਤ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਰਣਨੀਤੀ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਬਚਤ ਲਈ ਲਾਭਦਾਇਕ ਸਾਬਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਨਾਲ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਵੀ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਕੁਝ ਲੋਕ ਮੋਬਾਈਲ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਵਿਧੀ ਸਸਤੀ ਤੇ ਤੇਜ਼ ਹੈ।

ਹਾਲਾਤਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਅਲੱਗ ਹਨ। ਕੁਝ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਜਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੌਕਿਆਂ ਕਾਰਨ ਪੈਸਾ ਭੇਜਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ, ਭਾਵੇਂ ਦਰਾਂ ਕਿੰਨੀ ਵੀ ਥੱਲੇ ਕਿਉਂ ਨਾ ਜਾਣ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੋੜ ਮੁਤਾਬਕ ਰਕਮ ਭੇਜਣੀ ਹੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਕੁਝ ਪਰਿਵਾਰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਰਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਡਿੱਗਣ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

ਆਰਥਿਕ ਮਾਹਿਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੁਦਰਾ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗਿਰਾਵਟ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਾਲਾਤਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਖਾਸਕਰ ਅਮਰੀਕੀ ਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਸ਼ੁਲਕਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਅਸਥਿਰਤਾ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਵੱਲੋਂ ਕਰਕੇ ਵੱਡੀ ਗਿਰਾਵਟ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਛੋਟੇ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਹਿਲਜੁਲਾਂ ਜਾਰੀ ਹਨ। ਇਸ ਅਸਥਿਰਤਾ ਕਾਰਨ ਹੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਰਥਿਕ ਫ਼ੈਸਲੇ ਹੋਰ ਸੂਝਬੂਝ ਨਾਲ ਲੈਣੇ ਪੈ ਰਹੇ ਹਨ।

ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਵਰਗ ਹੁਣ ਘਰ ਵੱਲ ਪੈਸਾ ਭੇਜਣ ਦੀ ਥਾਂ ਸਥਾਨਕ ਨਿਵੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਦੂਜਾ ਵਰਗ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦਾ ਲਾਭ ਚੁੱਕ ਕੇ ਰਣਨੀਤਿਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਰਕਮ ਭੇਜ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਤਰੀਕੇ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਹੁਣ ਸਿਰਫ਼ ਕਮਾਉਣ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਆਰਥਿਕ ਰਣਨੀਤੀ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੋਰ ਸਚੇਤ ਹੋ ਗਏ ਹਨ।

ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਗਲਤ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਮੁਦਰਾ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਗਿਰਾਵਟ ਨੇ ਪਰਦੇਸੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਇਕ ਨਵੇਂ ਮੋੜ ’ਤੇ ਲਿਆ ਖੜ੍ਹਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਹੁਣ ਪੁਰਾਣੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ’ਤੇ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਨਵੇਂ ਸੋਚ-ਵਿਚਾਰ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਫ਼ੈਸਲੇ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਹਾਲਾਤ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਆਰਥਿਕ ਉਲਟਫੇਰ ਸਿਰਫ਼ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ’ਤੇ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਘਰਾਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ’ਤੇ ਵੀ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਛੱਡਦੇ ਹਨ।