ਸਫਰ ਮਹੀਨੇ ਦੌਰਾਨ ਪਵਿੱਤਰ ਸ਼ਹਿਰ ਮੱਕਾ ਅਤੇ ਮਦੀਨਾ ਵਿੱਚ 5 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ
ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ, 31 ਅਗਸਤ- ਸਾਉਦੀ ਅਰਬ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਵਿੱਤਰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੇ ਇਸ ਵਾਰ ਸਫਰ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋੜ ਹਾਜ਼ਰੀ ਦੇਖੀ। ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਅਧਿਕਾਰਕ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ 5 ਕਰੋੜ 20 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਦੋਵੇਂ ਪਵਿੱਤਰ ਮਸਜਿਦਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਜ਼ਰੀ ਭਰੀ। ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਬਾਦਤ ਅਤੇ ਉਮਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵੱਡਾ ਵਾਧਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਮੱਕੇ ਦੀ ਵੱਡੀ ਮਸਜਿਦ ਵਿੱਚ 2 ਕਰੋੜ 14 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੇ ਨਮਾਜ਼ ਅਦਾ ਕੀਤੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਨੇ ਹਿਜਰ ਇਸਮਾਈਲ ਦੇ ਅਰਧ-ਗੋਲਾਕਾਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਬਾਦਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, 75 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਉਮਰਾ ਦੇ ਰਸਮੀ ਤਰੀਕੇ ਪੂਰੇ ਕੀਤੇ। ਮਦੀਨੇ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰ ਮਸਜਿਦ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਗਭਗ 2 ਕਰੋੜ 6 ਲੱਖ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੇ ਰੁਖ ਕੀਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਨੇ ਰੌਜ਼ਾ ਅਲ ਸ਼ਰੀਫ਼ ਵਿੱਚ ਨਮਾਜ਼ ਅਦਾ ਕੀਤੀ। ਨਾਲ ਹੀ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਨਬੀ ਕਰੀਮ (ਸ.ਅ.ਵ.) ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਰਸਮ ਅਦਾ ਕੀਤੀ।
ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਸਿਰਫ਼ ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਲੱਗਾਈ ਗਈ, ਬਲਕਿ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਆਧੁਨਿਕ ਸੈਂਸਰ ਤਕਨੀਕ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਰੀਅਲ-ਟਾਈਮ ਨਿਗਰਾਨੀ ਨਾਲ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਹਰ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਬਿੰਦੂ ‘ਤੇ ਇਹ ਸਿਸਟਮ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਭੀੜ ਨੂੰ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸੰਭਾਲਿਆ ਜਾ ਸਕੇ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਲਈ ਆਵਾਜਾਈ ਸੁਚੱਜੀ ਰਹੇ। ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਤਕਨੀਕ ਉੱਚੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।
ਸਿਰਫ਼ ਸਥਾਨਕ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਆਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਤੇਜ਼ੀ ਆਈ ਹੈ। ਇਸ ਸੀਜ਼ਨ ਦੌਰਾਨ 25 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆ ਕੇ ਉਮਰਾ ਅਦਾ ਕੀਤਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 17 ਲੱਖ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਹੀ ਉਮਰਾ ਵੀਜ਼ਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕੁੱਲ ਵੀਜ਼ਿਆਂ ਦੀ ਜਾਰੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ 33 ਫ਼ੀਸਦੀ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਪਵਿੱਤਰ ਸਥਾਨਾਂ ਵੱਲ ਆਸਤਿਕਾਂ ਦੀ ਖਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ।
ਉਮਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਨਾਲੋਂ 38 ਫ਼ੀਸਦੀ ਵਧੀ ਹੈ। ਇਹ ਵਾਧਾ ਸਿਰਫ਼ ਧਾਰਮਿਕ ਉਤਸ਼ਾਹ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਸਧਾਰਨਾਵਾਂ, ਆਧੁਨਿਕ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਅਤੇ ਭੀੜ ਸੰਭਾਲਣ ਦੇ ਨਵੇਂ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਹਾਲੀਆ ਨੀਤੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯਾਤਰੀਆਂ ਲਈ ਆਸਾਨੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹੋਰ ਲੋਕ ਵੀ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਰੁਕਾਵਟ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਵਾਰ ਦਾ ਸਫਰ ਮਹੀਨਾ ਧਾਰਮਿਕ ਜਜ਼ਬੇ ਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦਾ ਵੀ ਪ੍ਰਤੀਕ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਰਸਮਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਭੀੜ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਸੁਚੱਜਾ ਰਿਹਾ। ਤਵਾਫ਼ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਕਾਲੇ ਪੱਥਰ ਨੂੰ ਛੁਹਿਣ ਜਾਂ ਚੁੰਮਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਵੱਧ ਸਮਾਂ ਉੱਥੇ ਨਹੀਂ ਬਿਤਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਇਹ ਹਦਾਇਤਾਂ ਇਸ ਲਈ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਤਾਂ ਜੋ ਆਵਾਜਾਈ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਨਾ ਪਵੇ ਅਤੇ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮੌਕਾ ਮਿਲੇ।
ਮੱਕੇ ਅਤੇ ਮਦੀਨੇ ਦੋਵੇਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਵਾਧਾ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਇਕ ਪਾਸੇ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਹਾਜ਼ਰੀ ਭਰੀ, ਓਥੇ ਹੀ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਤੋਂ ਵੀ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦਾ ਆਉਣਾ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਜ ਅਤੇ ਉਮਰਾ ਦੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਇਹ ਆਤਮਿਕ ਅਨੁਭਵ ਹਰ ਸਾਲ ਨਵੇਂ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾਉਂਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਸਿਰਫ਼ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਉਸ ਅਡੋਲ ਸ਼ਰਧਾ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹਨ ਜੋ ਉਹ ਆਪਣੇ ਧਾਰਮਿਕ ਕੇਂਦਰਾਂ ਨਾਲ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਹਰ ਇੱਕ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਲਈ ਇਹ ਯਾਤਰਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਫਰਜ਼ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਰੂਹਾਨੀ ਸੰਤੋਖ ਅਤੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸੁੱਖ ਦੀ ਖੋਜ ਵੀ ਹੈ।
