ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਤੋਂ ਓਲੰਪਿਕ ਸੁਪਨਿਆਂ ਤੱਕ: ਕਤਰ ਦੀ 2036 ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਲਈ ਹਿੰਮਤ ਵਾਲੀ ਬੋਲੀ

ਦੋਹਾ-ਖਾੜੀ ਦੇ ਛੋਟੇ ਪਰ ਮਹੱਤਵਕਾਂਕਸ਼ੀ ਦੇਸ਼ ਕਤਰ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। 2022 ਦੇ ਫੁਟਬਾਲ ਵਰਲਡ ਕਪ ਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸਫਲਤਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਕਤਰ 2036 ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਤ ਦਾਅਵੇਦਾਰ ਵਜੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਕੇਵਲ ਖੇਡਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਪੂਰੇ ਖੇਤਰ ਦੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਸੁਨੇਹੇ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਮਾਮਲਾ ਹੈ।

ਓਲੰਪਿਕ ਦੀ ਰਾਹੀਂ ਇਤਿਹਾਸ ਰਚਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼

ਜੇਕਰ ਕਤਰ ਇਸ ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਖੇਤਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦੇਸ਼ ਹੋਵੇਗਾ ਜਿਸਨੂੰ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲੇਗਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਕਤਰ ਦਾ ਨਾਮ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹੋਵੇਗਾ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਵੀ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਪਛਾਣ ਮਿਲੇਗੀ।

ਕਤਰ ਨੇ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 2016 ਅਤੇ 2020 ਓਲੰਪਿਕ ਲਈ ਵੀ ਅਰਜ਼ੀ ਪਾਈ ਸੀ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਗਰਮੀ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ 40 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਾਪਮਾਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਰੁਕਾਵਟ ਸੀ। ਹੁਣ, 2022 ਵਰਲਡ ਕਪ ਨੂੰ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਦੇ ਕੇ ਕਤਰ ਸਾਬਤ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਕਿ ਮੌਸਮ ਸੰਬੰਧੀ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਹੱਲ ਨਿਕਲ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਤਿਆਰੀਆਂ ਅਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ

ਕਤਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਕੋਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਲਗਭਗ 95% ਲੋੜੀਂਦਾ ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਦੋਹਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਟੇਡੀਅਮ, ਟੈਨਿਸ ਕੋਰਟ, ਘੋੜਸਵਾਰੀ ਦੇ ਮੈਦਾਨ, ਗੋਲਫ਼ ਕੋਰਸ ਅਤੇ ਮੋਟਰ ਰੇਸਿੰਗ ਸਰਕਿਟ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।

2022 ਦੇ ਵਰਲਡ ਕਪ ਦੌਰਾਨ ਬਣੇ ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟ ਨੈੱਟਵਰਕ, ਮੈਟਰੋ ਲਾਈਨਾਂ, ਹੋਟਲ ਅਤੇ ਏਅਰਪੋਰਟ ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਹੁਣ ਓਲੰਪਿਕ ਲਈ ਵੀ ਵਰਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਕਤਰ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਖੇਡਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕੂਟਨੀਤੀ

ਕਤਰ ਦੀ ਇਹ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਸਿਰਫ਼ ਖੇਡਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ। ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਇੱਕ “ਸਾਫਟ ਪਾਵਰ” ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਆਪਣੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਛਵੀ ਸੁਧਾਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। 2006 ਦੇ ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਡਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 2022 ਦੇ ਵਰਲਡ ਕਪ ਤੱਕ, ਕਤਰ ਨੇ ਵੱਡੇ-ਵੱਡੇ ਇਵੈਂਟ ਕਰਵਾ ਕੇ ਸਾਬਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਗਲੋਬਲ ਪੱਧਰ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕਰਵਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਮਰੱਥ ਹੈ।

ਇਹਨਾਂ ਇਵੈਂਟਾਂ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਪਰਟਨ ਵਧਾਇਆ, ਸਗੋਂ ਸਥਾਨਕ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕਤਰ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ ਕਿ ਓਲੰਪਿਕ ਰਾਹੀਂ “ਸਪੋਰਟਸ ਫ਼ੋਰ ਪੀਸ” (ਖੇਡਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸ਼ਾਂਤੀ) ਦੇ ਸੁਨੇਹੇ ਨੂੰ ਵੀ ਦੁਨੀਆ ਅੱਗੇ ਲਿਆਇਆ ਜਾਵੇ।

ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਅਤੇ ਮੁਕਾਬਲਾ

ਹਾਲਾਂਕਿ ਰਾਹ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ। ਖ਼ਬਰਾਂ ਹਨ ਕਿ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਅਤੇ ਮਿਸਰ ਵੀ 2036 ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਜੇ ਮਿਸਰ ਚੁਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਓਲੰਪਿਕ ਹੋਵੇਗਾ। ਜੇ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਨੂੰ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਵੱਡੀ ਫੰਡਿੰਗ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਹ ਵੀ IOC ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਦੂਜੀ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਲਾਜਿਸਟਿਕਸ ਹੈ। 2024 ਪੈਰਿਸ ਓਲੰਪਿਕ ਵਿੱਚ 12 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖਿਡਾਰੀ ਅਤੇ 11 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਰਸ਼ਕ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ। ਇਸਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 2022 ਕਤਰ ਵਰਲਡ ਕਪ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਮਿਲੀਅਨ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਆਏ ਸਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਓਲੰਪਿਕ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਕਾਫੀ ਵੱਡੀ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ।

ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪਹਿਚਾਣ ਦੀ ਲੜਾਈ

ਕਤਰ ਲਈ ਓਲੰਪਿਕ ਸਿਰਫ਼ ਖੇਡਾਂ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਆਪਣੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪਹਿਚਾਣ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਦਰਸਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਵੀ ਹੈ। 2022 ਦੇ ਵਰਲਡ ਕਪ ਦੌਰਾਨ “ਹਯ੍ਯਾ ਕਾਰਡ” ਮੁਹਿੰਮ ਰਾਹੀਂ ਅਰਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਚਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਯਾਸਾਂ ਨਾਲ ਕਤਰ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਖੇਡਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਮਨੋਰੰਜਨ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸੰਦੇਸ਼ ਵੀ ਬਣਨ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਦੀ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਭੂਮਿਕਾ ਬਾਰੇ ਵੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਰਹੇਗਾ। ਕਤਰ ਲਈ ਇਹ ਇਕ ਹੋਰ ਵੱਡੀ ਕਸੌਟੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਉਹ ਕਿਵੇਂ ਆਲੋਚਨਾਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਵਰਲਡ ਕਪ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਨੇ ਕਤਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਨਕਸ਼ੇ ‘ਤੇ ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹੁਣ 2036 ਓਲੰਪਿਕ ਦੀ ਦਾਅਵੇਦਾਰੀ ਨਾਲ ਉਹ ਆਪਣਾ ਇਹ ਸੁਪਨਾ ਹੋਰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰ ਰਾਹ ਸੌਖਾ ਨਹੀਂ—ਮੁਕਾਬਲੇਦਾਰ ਦੇਸ਼, ਲਾਜਿਸਟਿਕਸ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਨਿਗਰਾਨੀ, ਇਹ ਸਭ ਮਸਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਵੀ, ਜੇਕਰ ਕਤਰ ਆਪਣੀ ਯੋਜਨਾ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤੀ ‘ਤੇ ਖਰਾ ਉਤਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ 2036 ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਖੇਡ ਮੇਲੇ ਦਾ ਮੰਚ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਸਜਿਆ ਜਾਵੇ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਕਤਰ ਲਈ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਪੂਰੇ ਖੇਤਰ ਲਈ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਲ ਹੋਵੇਗਾ।